Kaszel często kojarzy nam się z infekcjami. Jednak trzeba pamiętać, że występuje on także przy innych schorzeniach. Należy się przyjrzeć, jakie towarzyszą mu objawy i jak długo trwa. Kiedy utrzymuje się przez dłuższy okres lub regularnie nawraca, może świadczyć m.in. o alergii.

Co może być przyczyną kaszlu?

Kaszel towarzyszący infekcjom górnych dróg oddechowych zazwyczaj trwa do 3. tygodni. Może pojawić się m.in. przy:

Jeżeli mierzymy się z nim przez dłuższy okres, może to świadczyć o tym, że powoduje go choroba przewlekła (trwająca dłuższy czas) np.:

  • alergia,
  • astma,
  • POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc), 
  • choroba refluksowa przełyku (schorzenie, w którym dochodzi do cofania się kwaśnej treści żołądka do przełyku i gardła),
  • nowotwór płuc.

Czasami kaszel pojawia się jako działanie niepożądane leków, np. w wyniku stosowania niektórych preparatów na nadciśnienie.

Czym jest alergia?

Nasz organizm potrafi samodzielnie bronić się przed niektórymi szkodliwymi czynnikami, takimi jak bakterie czy wirusy. Służy do tego układ odpornościowy. Czasami reaguje on nieprawidłowo i uważa za szkodliwe substancje, które są dla nas bezpieczne, np. pyłki traw. Wtedy dochodzi do nadmiernej odpowiedzi organizmu, a my odczuwamy te objawy, m.in. w postaci wysypki. Tym właśnie jest reakcja alergiczna.

Na co możemy mieć alergię?

Czynniki, które wywołują reakcję alergiczną, nazywamy alergenami. Jest ich wiele i każdy z nas może reagować na coś innego. Do tych najczęstszych zaliczamy, m.in.:

  • pyłki roślin; 
  • pleśń; 
  • roztocza kurzu domowego; 
  • substancje zawarte m.in. w sierści, ślinie i moczu zwierząt;
  • niektóre leki, np. antybiotyki, leki przeciwbólowe; 
  • jedzenie.

Jakie są objawy alergii?

Alergia może się objawiać na wiele różnych sposobów. Wśród nich warto wymienić:

  • katar, 
  • zatkany nos,
  • kichanie,
  • wysypkę, 
  • łzawienie oczu,
  • mdłości i wymioty, 
  • kaszel.

Jaki jest kaszel alergiczny?

Kaszel przy alergii jest duszący, suchy i występuje przez dłuższy czas. Może się nasilać okresowo, np. w czasie pylenia roślin (jeżeli jesteśmy uczuleni na ich pyłki) lub w zakurzonych pomieszczeniach (w przypadku alergii na kurz). Dodatkowo mogą mu towarzyszyć inne oznaki alergii.

Kaszel przy alergii pokarmowej

Uczulenie na pokarmy kojarzy nam się z objawami związanymi z układem pokarmowym:

  • mdłościami, 
  • wymiotami,
  • biegunką.

Jednak to nie jedyne oznaki tego schorzenia. Poza występującymi wysypkami, innym objawem alergii pokarmowej może być też powtarzający się kaszel.

Kaszel alergiczny u dzieci

Kaszel na tle alergicznym dotyka także dzieci, ponieważ alergie u wielu osób rozpoczynają się w okresie dzieciństwa lub dojrzewania. Mogą one pozostać już na całe życie, jednak czasami dochodzi do zmniejszenia ich nasilenia w dorosłości.

Kiedy wybrać się do lekarza z alergią?

Jeżeli objawy, takie jak katar czy kaszel, utrzymują się dłużej niż 3. tygodnie lub nawracają systematycznie, warto wybrać się do lekarza pierwszego kontaktu. Pomoże on nam w zdiagnozowaniu problemu i w przypadku podejrzenia alergii skieruje nas do alergologa. Specjalista zajmie się dokładnym określeniem, co nas uczula oraz zleci odpowiednie leczenie. 

W szczególności powinniśmy się zwrócić do lekarza, jeśli alergia:

  • powoduje problemy z oddychaniem, 
  • wpływa na codzienne funkcjonowanie, 
  • obniża jakość życia. 

Ponadto należy wybrać się do specjalisty, jeśli objawów alergii nie da się zmniejszyć,stosując leki przeciwalergiczne bez recepty lub jeżeli występują po nich działania niepożądane.

Jak rozpoznać kaszel alergiczny?

Kaszel na tle alergicznym można pomylić z tym, który ma inne przyczyny, np. infekcyjnym. Dużą rolę w rozpoznaniu odgrywa rozmowa z lekarzem. Specjalista zapyta nas o to, jakie mamy objawy, a także kiedy się pojawiają lub nasilają. Następnie może skierować nas na testy, które pomogą ustalić, co wywołuje u nas alergię. Wyróżniamy kilka rodzajów badań: 

  1. Testy skórne to najczęstsza metoda diagnostyki. Polegają na nanoszeniu na skórę niewielkich ilości płynów zawierających alergeny. Następnie robi się w tych miejscach delikatne nakłucia, aby ciecz mogła dostać się pod naskórek. Jeżeli jesteśmy uczuleni, w tym obszarze pojawia się małe opuchnięcie. 
  2. Kolejny typ to testy z krwi. W tym przypadku pobiera się krew od pacjenta, a następnie bada w laboratorium. Na wyniki czeka się dłużej niż przy testach skórnych. 
  3. Czasami wykonuje się też testy prowokacyjne. Nie robi się ich rutynowo u każdej osoby, a jedynie w razie potrzeby, np. kiedy wcześniejsze badania nie dały jednoznacznego wyniku. Przykładem może być diagnostyka alergii pokarmowych. Podaje się pacjentowi pokarm podejrzewany o wywoływanie reakcji alergicznej, zaczynając od małych dawek, a następnie stopniowo je zwiększając. Wszystko odbywa się pod nadzorem medycznym. Podobnych prób nie wolno podejmować samodzielnie w domu, ponieważ może to zagrażać życiu.

Domowe sposoby na alergię

Kiedy już wiemy, co wywołuje u nas reakcję alergiczną, możemy wykonywać proste czynności, które pomogą nam ograniczyć kontakt z alergenami. W zależności od tego, co nas uczula, możemy wprowadzić w życie inne działania. W przypadku alergii na pokarm najlepszą metodą jest unikanie danego składnika. Dobrym pomysłem jest uważne czytanie składów produktów, które zamierzamy kupić. Kiedy problemem są roztocza kurzu domowego, powinniśmy:

  • prać pościel w wysokiej temperaturze – co najmniej co 10 dni; 
  • przechowywać jak najmniej rzeczy, na których osadza się kurz, z których ciężko go usunąć (np. figurki, rośliny z dużą ilością liści);
  • dbać o ogólny porządek. 

W tym przypadku jednak pamiętajmy, że nawet przy ciągłym sprzątaniu nie jesteśmy w stanie ich całkowicie wyeliminować, a jedynie zmniejszyć ilość. W razie uczulenia na pyłki roślin przede wszystkim należy dowiedzieć się, na które z nich mamy alergię, aby móc sprawdzać, kiedy występuje ich okres pylenia. W tym czasie warto:

  • nie suszyć prania na zewnątrz; 
  • zmieniać ubrania po powrocie z podwórka;
  • zamykać okna, szczególnie w dzień;
  • nosić okulary, aby zmniejszać ryzyko dostania się pyłków do oczu.

Dobrym rozwiązaniem dla osób z alergiami jest także używanie domowych oczyszczaczy powietrza.

Leczenie alergii

Jak wiadomo, unikanie czynników, które na uczulają, nie zawsze jest wykonalne. Na szczęście znamy metody zmniejszania dolegliwości wynikających z alergii.

Leki przeciwalergiczne

Aktualnie stosuje się głównie nowsze leki, po których ryzyko wystąpienia senności jest znikome (w przeciwieństwie do starszych leków przeciwalergicznych). Przykładowe substancje dostępne na rynku to:

  • bilastyna, 
  • feksofenadyna, 
  • cetyryzyna,
  • lewocetyryzyna,
  • loratadyna, 
  • desloratadyna.

W aptece znajdziemy je zarówno w preparatach wyłącznie na receptę, jak i w tych dostępnych bez recepty. Mimo że wszystkie należą do grupy leków przeciwalergicznych, nie są sobie równe. Różnice wynikają, m.in. z tego: 

  • ile razy dziennie należy przyjmować tabletkę; 
  • czy należy ją brać przed, po lub w trakcie posiłku;
  • jakie mają przeciwwskazania.

Z uwagi na powyższe aspekty, przed przyjęciem konkretnego preparatu warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, a także zapoznać się z ulotką. Leki z tej grupy w znacznie mniejszym stopniu powodują senność, jednak trzeba pamiętać, że ryzyko nie jest zerowe. Dlatego zawsze zanim wsiądziemy po lekach przeciwalergicznych za kierownicę, należy obserwować reakcje organizmu, aby nie stwarzać zagrożenia dla siebie i innych.

Leczenie alergii i kaszlu alergicznego u dzieci

Dzieci także mogą przyjmować leki przeciwalergiczne, jednak nie wszystkie preparaty są przeznaczone dla najmłodszych pacjentów. Lekarz lub farmaceuta może nam pomóc wybrać lek odpowiedni dla malucha. W celu ułatwienia podania substancji, na rynku znajdziemy, m.in. krople czy też syropy. Część z nich jest dostępna tylko na receptę.

Odczulanie

Niektórzy pacjenci z alergią decydują się na odczulanie. Polega to na podawaniu substancji (w formie tabletek podjęzykowych lub zastrzyków), która powoduje reakcję alergiczną – w małej dawce, a następnie stopniowym jej zwiększaniu. Dzięki temu układ odpornościowy staje się na nią mniej wrażliwy i w przyszłości nie reaguje tak silnie. 

Leki przeciwkaszlowe 

W celu ograniczenia występowania suchego kaszlu alergicznego można stosować leki przeciwkaszlowe. Wśród produktów dostępnych bez recepty warto zwrócić uwagę na preparaty z lewodropropizyną. To substancja, która w przeciwieństwie do niektórych leków przeciwkaszlowych nie uzależnia, a także nie powoduje zaparć. Stosuje się ją zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Preparaty te łagodzą uciążliwy suchy kaszel alergiczny, ale nie leczą przyczyny, czyli alergii, dlatego nie można ich stosować jako zamienników leków przeciwalergicznych.

Substancje ziołowe na kaszel alergiczny  

Jeżeli kaszel alergiczny powoduje uczucie dyskomfortu w górnych drogach oddechowych, można zastosować także wspomagająco preparaty z wyciągami z korzenia prawoślazu. Stosuje się je tradycyjnie jako produkty łagodzące podrażnienia. W aptece znajdziemy je np. w postaci syropów. Należy jednak pamiętać, że takie preparaty nie będą leczyć przyczyny problemu, czyli alergii, a tylko łagodzić objawy związane z kaszlem.

Wykaz źródeł

  1. Weinberger S.E., Saukkonen K. Causes and epidemiology of subacute and chronic cough in adults. UpToDate. 2022.
  2. American College of Allergy, Asthma, & Immunology: Cough. [Dostęp: 21.02.23] Internet:
    https://acaai.org/allergies/symptoms/cough/
  3. American College of Allergy, Asthma, & Immunology: When to see an allergist. [Dostęp: 21.02.23] Internet: https://acaai.org/do-you-need-an-allergist/when-to-see-an-allergist/
  4. Sybilski A.J. Czy pozbywać się zwierząt po rozpoznaniu alergii? Medycyna Po Dyplomie. 2016. 03.
  5. InformedHealth.org: Cologne, Germany: Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG); Allergies: Overview. 2006. [Dostęp: 21.02.23] Internet: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK447112/
  6. American College of Allergy, Asthma, & Immunology: Nausea and Vomiting. [Dostęp: 21.02.23] Internet:
    https://acaai.org/allergies/symptoms/nausea-and-vomiting/
  7. NHS: Common Cold. 2021. [Dostęp: 24.02.23] Internet: https://www.nhs.uk/conditions/common-cold/
  8. American Academy of Allergy, Asthma & Immunology: All About Allergy Testing. 2020. [Dostęp: 21.02.23] Internet: https://www.aaaai.org/tools-for-the-public/conditions-library/allergies/all-about-allergy- testing
  9. American Academy of Allergy, Asthma & Immunology: What Do Patients and Caregivers Need to Know about Oral Food Challenges? 2020. [Dostęp: 21.02.23] Internet: https://www.aaaai.org/tools-for-the- public/conditions-library/allergies/what-do-patients-and-caregivers-need-to-know-about
  10. American College of Allergy, Asthma, & Immunology: Living With Allergies. [Dostęp: 21.02.23] Internet:
    https://acaai.org/allergies/management-treatment/living-with-allergies/
  11. Kawauchi H, Yanai K, Wang DY, Itahashi K, Okubo K. Antihistamines for Allergic Rhinitis Treatment from the Viewpoint of Nonsedative Properties. Int J Mol Sci. 2019. 20(1):213.
  12. Charakterystyka Produktu Leczniczego: Unituss  Junior, 60mg/10ml, syrop. Pozwolenie nr 26325. 
  13. European Medicines Agency: European Union herbal monograph on Althaea officinalis L., radix. 2016. [Dostęp: 21.02.23] Internet: https://www.ema.europa.eu/en/documents/herbal-monograph/final- european-union-herbal-monograph-althaea-officinalis-l-radix_en.pdf